Hướng dẫn cách làm bể lọc nước giếng khoan tại các hộ gia đình

Bể lọc nước giếng khoan được thiết kế dựa trên việc áp dụng phương pháp lọc chậm trong xử lý nước theo đó nước thô đi qua các lớp vật liệu trong bể lọc. Các vật liệu lọc có kích thước hạt từ 0,15 đến 0,35 mm có khả năng giữ được trên bề mặt vật liệu lọc các hạt keo và các chất lơ lửng trong nước. Phương pháp lọc này đem lại hiêu quả lọc cao không đòi hỏi thiết bị phức tạp đắt tiền nhưng yêu cầu diện tích lọc lớn với khối lượng xây dựng lớn và khó khăn trong việc sục rửa xả cặn bẩn.

Cách thiết kế bể lọc nước giếng khoan

Chúng ta thiết kế đáy bể lọc chậm bằng gạch xếp nghiêng trên đó xếp lớp nằm ngang gối lên các hàng gạch nghiêng để tạo ra các ống thu và dẫn nước bên dưới. Trên mặt đổ lớp sỏi đỡ lớp cát lọc. Đối với các bể lọc có kích thước lớn có thể dùng các tấm bê tông đục lỗ lớn hoặc bê tông xốp đặt trên hệ thống cột và dầm bê tông.

Đáy bể thiết kế có độ dốc về máng thu nước chính. Nếu bể quá rộng có thể có nhiều máng thu và tập trung nước. Đáy bể phải có lớp chống thấm bảo vệ.

Các lớp vật liệu lọc được bố trí như sau:

Cát lọc – Mangan filox – Than hoạt tính – Cát lọc – Sỏi đỡ

Cần bố trí lớp sỏi đỡ bên dưới cùng để giữ cát không lọc qua khe hoặc lỗ của sân thu xuống các mương dẫn nước bên dưới. Tùy theo độ chênh lệch của cát và khe hoặc lỗ thu, lớp sỏi đỡ được dải thành lớp mỏng có kích thước lớn dần từ trên xuống.

Lớp trên cùng giáp với lớp cát lọc có kích thước giới hạn lớn hơn 4 lần kích thước hạt cát.

Ví dụ cát lọc có kích thước hạt từ 0,15 đến 0,5 mm thì lớp sỏi phải có cỡ hạt 0,6 – 2mm.

Kích thước của các lớp tiếp theo lấy hệ số lớn hơn 4 lần. Lớp sỏi cuối cùng phải có kích thước nhỏ nhất bằng 2 lần kích thước khe hoặc lỗ thu nước của sàn đáy.

Bề dày mỗi lớp hạt để đạt mục đích lớp trên không lọt qua lớp dưới chỉ cần bằng 3 lần kích thước sỏi lớn nhất của lớp. Tuy nhiên do các hạt cát bé khó thực hiện được việc rải đồng đều như vậy nên thường cho bề dày bằng 50mm các lớp sỏi lớn 80 – 120mm. Như vậy tổng chiều dày lớp sỏi đỡ thường là 0,4 – 0,55m.

Trước khi đưa vào bể, sỏi cát phải được rửa sạch, càng rải đều các lớp càng tốt và các hạt sỏi, cát càng có kích thước hạt đồng đều càng có hiệu quả cao.

Lớp cát lọc thường dùng loại cát thạch anh có cỡ hạt từ 0,15 đến 0,7 mm, đường kính hiệu quả tương đương 0,2 – 0,35mm. Cát phải được làm sạch khỏi các chất bẩn, tạp chất hữu cơ. Bề dày lớp cát lấy từ 0,6 – 1m.

Lớp than hoạt tính và vật liệu lọc như mangan, filox dày 0,1 – 0,3m/mỗi loại giữa lớp cát lọc.

Lớp nước cần lọc thường duy trì từ 0,6 – 1,8m trên bề mặt cát.

Bể lọc nước giếng khoan có thể chia thành nhiều ngăn để luân phiên rửa cặn. Nếu rửa cặn bằng phương pháp thủ công thì tổng số ngăn làm việc phải có diện tích đảm bảo công suất thiết kế. Nếu diện tích mỗi ngăn là F1 thì số ngăn sẽ là: F/F1+1 và không được nhỏ hơn 2 ngăn.

Nếu diện tích mỗi ngăn càng lớn thì giá trị xây dựng cho 1m2 mặt cát lọc càng nhỏ nhưng thời gian rửa lọc lâu hơn và chi phí vận hành sẽ tăng lên.

Đánh giá phương pháp xây bể lọc nước giếng khoan

• Phương pháp xây bể lọc nước giếng khoan đem lại hiệu quả lọc cao, chu kỳ lọc kéo dài từ vài tuần đến vài tháng hoặc lâu hơn mới cần phải rửa vật liệu lọc.
• Bể lọc nước giếng khoan không đòi hỏi thiết bị phức tạp đắt tiền gây tốn kém chi phí, quá trình quản lý vận hành đơn giản, có khả năng tách tốt các chất vi sinh hữu cơ, giảm được cacbon hữu cơ hòa tan, oxy hóa được amoniac, tách được các hạt bẩn có kích thước rất nhỏ.
• Bể lọc nước giếng khoan có hiệu quả rất cao trong việc khử cặn lơ lửng và làm trong nước vì vật liệu lọc được bố trí thành lớp dày, xen kẽ nhau, có kích thước nhỏ và đều nhau.
• Tuy nhiên bể lọc nước giếng khoan yêu cầu diện tích lọc lớn, khối lượng xây dựng lớn gây khó khăn trong việc cơ giới hóa và tự động hóa quá trình rửa lọc. Ngoài ra tốc độ lọc chậm nên công suất lọc của bể nhỏ chỉ phù hợp sử dụng cho các hộ gia đình có nhu cầu sử dụng lượng nước không lớn, không đáp ứng yêu cầu lọc công suất cao.
• Mặc khác đối với các nguồn nước có độ đục cao, đặc biệt nguồn nước giếng khoan nhiều sắt mangan thường xuyên xảy ra tình trạng bị tắc bể, yêu cầu thường xuyên rửa xả cặn. Do không có hệ thống van hoàn chỉnh nên gây khó khăn cho người sử dụng trong quá trình rửa vật liệu xả cặn bẩn ra ngoài.
• Bể lọc nước giếng khoan chỉ hoạt động hiệu quả khi hàm lượng cặn lơ lửng nhỏ hơn 10g/m3. Nếu nước thô có hàm lượng cặn lớn hơn 10g/m3 thì cần phải xử lý nước sơ bộ bằng quá trình lắng và lọc nhanh trước khi đưa vào bể lọc.

Cách rửa bể lọc nước giếng khoan

Rửa bể lọc nước giếng khoan nhằm làm sạch màng lọc, loại bỏ cặn bẩn tích tụ tại các lớp vật liệu lọc.

Rửa bể lọc nước giếng khoan thủ công

Để nước lọc rút xuống dưới mặt cát lọc chừng 20cm, dùng xẻng xúc đi một lớp cát dày 2 – 3 cm (tùy thuộc vào chiều sâu lớp cặn thâm nhập vào lớp vật liệu lọc) trên mặt lớp vật lọc đi rửa.

Chiều sâu lớp cát rửa phụ thuộc vào chất lượng nước thô, kích thước hạt và sự phân bố kích thước hạt trong lớp vật liệu lọc.

Sau khoảng 10 – 15 lần rửa, chiều dày lớp cát lọc còn lại khoảng 0,6 -0,7m thì cần bổ sung cát lọc và vật liệu lọc.

Sau khi sử dụng một thời gian dài các chất bẩn trong nước và sản phẩm của quá trình sinh hóa đã tích tụ nhiều ở phía dưới lớp vật liệu lọc dẫn đến đóng cứng các lớp vật liệu là thời gian cần phải tiến hành thay thế lớp vật liệu lọc mới.

Rửa bể lọc thủ công không yêu cầu trình độ kỹ thuật cao hay trang thiết bị hiện đại nhưng gây tốn kém sức lao động.

Rửa bể lọc nước giếng khoan bằng phương pháp thủy lực

Khi rửa bể lọc nước giếng khoan bằng phương pháp thủy lực thì hai đầu đối diện trên bề mặt vật liệu lọc phải thiết kế các máng phân phối nước sạch và thu nước rửa. Mép máng cao hơn mặt cát từ 5 -10 cm.

Cho nước sạch vào bể theo van phân phối sao cho tạo nên dòng chảy trên bề mặt cát lọc với bề dày lớp nước 20 – 30cm. Dùng cào xới lớp cát trên mặt lần lượt theo hướng dòng chảy cho đến khi nước rửa hết đục.

Với những ưu nhược điểm và cách bố trí các lớp vật liệu lọc như trên, phương pháp dùng bề lọc nước giếng khoan không phù hợp với yêu cầu công suất sử dụng lớn, diện tích nhỏ, nguồn nước giếng khoan nhiều phèn sắt … Rất nhiều công nghệ xử lý nước giếng khoan khác có thể được sử dụng thay thế cho phương pháp làm bể lọc nước giếng khoan truyền thống cũ vừa khắc phục được những nhược điểm trên vừa đem lại hiệu quả lọc cao và tiết kiệm chi phí, thời gian vận hành.

Các phương pháp xử lý nước giếng khoan

• Xử lý nước giếng khoan nhiều sắt bằng oxy hóa
• Phương pháp xử lý nước giếng khoan nhiều sắt
• Xử lý nước giếng khoan nhiễm sắt mangan
• Quy trình xử lý nước giếng khoan đầy đủ
• Phương pháp xử lý nước giếng khoan nhiễm sắt đơn giản nhất
• Hướng dẫn làm sạch và khử trùng bể chứa nước
• Làm thế nào chọn thiết bị lọc nước gia đình phù hợp