Cách kiểm tra chất lượng nước sau khi khử trùng bằng clo
Sau khi bể chứa nước bị ngập, việc vệ sinh và khử khuẩn bằng clo là bước quan trọng để loại bỏ vi sinh vật gây bệnh, mùi hôi, và cặn bẩn hữu cơ. Tuy nhiên, clo chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi được kiểm tra lại chất lượng nước sau khử trùng, đảm bảo an toàn trước khi đưa vào sử dụng.
Nếu bạn chưa nắm rõ quy trình tổng thể vệ sinh bể sau ngập, hãy xem trước bài Bể chứa nước bị ngập – Cách vệ sinh làm sạch đúng kỹ thuật để hiểu các bước xử lý cơ học và clo hóa đúng quy trình.
Mục đích của việc kiểm tra chất lượng nước sau khi clo hóa
Kiểm tra nước sau khử trùng giúp xác định ba vấn đề chính:
- Clo dư có trong giới hạn an toàn không (0,2–0,5 mg/L).
- Vi sinh vật gây bệnh đã được tiêu diệt hoàn toàn chưa (đặc biệt là E.coli).
- Chất lượng tổng thể của nước (độ pH, độ đục, mùi, màu) có đạt tiêu chuẩn nước sinh hoạt hay không.
Nếu bỏ qua bước kiểm tra này, người sử dụng có thể đối mặt với:
- Nhiễm khuẩn tái phát do clo không đủ liều.
- Ngộ độc nhẹ hoặc kích ứng da do dư clo.
- Ăn mòn thiết bị và bể chứa khi clo quá mạnh.
Các chỉ tiêu cần kiểm tra sau khử trùng
Dưới đây là bảng HTML liệt kê các chỉ tiêu quan trọng cần kiểm tra sau khi khử trùng bể chứa nước bằng clo, kèm theo giới hạn khuyến nghị và phương pháp kiểm tra tương ứng.
| Chỉ tiêu | Giới hạn an toàn | Phương pháp kiểm tra | Mục đích đánh giá |
|---|---|---|---|
| Clo dư (Free Chlorine) | 0,2 – 0,5 mg/L | Bộ test nhanh DPD hoặc thiết bị đo điện tử | Xác định nước còn đủ clo để diệt khuẩn nhưng không vượt ngưỡng độc hại. |
| Độ pH | 6,5 – 8,5 | Giấy quỳ, máy đo pH cầm tay | pH ảnh hưởng đến hoạt tính diệt khuẩn của clo (pH quá cao → hiệu quả giảm). |
| Độ đục (Turbidity) | ≤ 5 NTU | Máy đo độ đục hoặc ống quan sát | Độ đục cao chứng tỏ còn cặn hữu cơ, giảm hiệu quả clo hóa. |
| Vi khuẩn E.coli | 0 CFU/100ml | Kit kiểm tra nhanh hoặc gửi phòng thí nghiệm | Chỉ báo quan trọng cho độ an toàn vi sinh vật của nước. |
| Màu và mùi | Trong suốt, không mùi | Quan sát cảm quan | Phát hiện clo dư hoặc ô nhiễm hữu cơ chưa xử lý. |
Hướng dẫn kiểm tra clo dư tại nhà
Clo dư là chỉ số quan trọng nhất, phản ánh mức độ an toàn và hiệu quả khử khuẩn.
Để kiểm tra clo dư, bạn có thể áp dụng 3 cách sau:
Cách 1 – Sử dụng bộ test nhanh DPD (phổ biến nhất)
- Lấy mẫu nước trong ly thủy tinh.
- Thêm 1 viên thuốc thử DPD hoặc 2 giọt dung dịch test.
- Nước chuyển sang màu hồng nhạt → có clo dư.
- So sánh với bảng màu đi kèm để biết nồng độ (mg/L).
Nếu màu đậm hơn mức 0,5 mg/L → xả bớt nước hoặc để bay hơi clo tự nhiên trước khi dùng.
Cách 2 – Dùng máy đo điện tử
Thiết bị đo clo cầm tay cho kết quả chính xác đến 0,01 mg/L, phù hợp với công trình lớn hoặc hệ thống bể inox.
Chi phí khoảng 1–3 triệu đồng, nên dùng cho đơn vị xử lý nước chuyên nghiệp.
Cách 3 – Nhờ phòng thí nghiệm địa phương
Nếu nước có dấu hiệu màu vàng, mùi clo nặng, hoặc nghi nhiễm bẩn công nghiệp, bạn nên gửi mẫu đến Trung tâm Y tế Dự phòng hoặc phòng phân tích nước của địa phương để kiểm nghiệm theo TCVN 6096:2004.
Kiểm tra các chỉ tiêu hỗ trợ khác
Độ pH của nước
Clo hoạt động tốt nhất khi pH nằm trong khoảng 6,5–7,5.
Nếu pH > 8, clo chuyển sang dạng ion hypochlorite (OCl⁻), khả năng diệt khuẩn giảm mạnh.
Giải pháp: Nếu pH cao, thêm ít giấm hoặc acid nhẹ (theo hướng dẫn kỹ thuật) để đưa về mức trung tính.
Độ đục và cặn lơ lửng
Nước sau khử trùng vẫn có thể đục nếu trong bể còn cặn hoặc phản ứng clo chưa hoàn toàn.
Khi độ đục > 5 NTU, cần xả lại, lọc thô, rồi clo hóa lại.
Nếu bạn chưa biết cách thực hiện đúng, hãy tham khảo Cách dùng clo bột khử trùng bể chứa nước bị ngập hoặc Hướng dẫn sử dụng clo viên để làm sạch và khử khuẩn bể chứa nước.
Kiểm tra vi sinh vật (E.coli, Coliform)
Đây là chỉ tiêu quyết định nước có thể uống hoặc sinh hoạt an toàn hay không.
Có thể dùng:
- Bộ test nhanh 24h: tiện cho hộ gia đình.
- Xét nghiệm phòng thí nghiệm: dành cho công trình hoặc khu dân cư lớn.
Nếu kết quả vẫn dương tính (+), cần thực hiện lại quy trình clo hóa như hướng dẫn trong bài Quy trình vệ sinh bể chứa nước bị ngập bằng clo chuẩn kỹ thuật và an toàn
Lưu ý an toàn khi kiểm tra nước sau clo hóa:
– Lấy mẫu nước sau ít nhất 30 phút kể từ khi hoàn tất clo hóa.
– Dùng chai nhựa sạch, không dính xà phòng hoặc dầu mỡ.
– Không để mẫu nước dưới ánh nắng trực tiếp trước khi kiểm tra.
– Nếu test nhiều mẫu, ghi nhãn rõ ràng (bể chính, bể phụ, vòi cấp…).
– Không dùng cùng dụng cụ đo clo cho acid hoặc hóa chất khác.
Diễn giải kết quả và xử lý tình huống thực tế
| Trường hợp | Diễn giải | Hành động cần thực hiện |
|---|---|---|
| Clo dư < 0,1 mg/L | Nước có thể tái nhiễm khuẩn | Khử trùng lại bằng clo bột hoặc clo viên theo đúng liều lượng. |
| Clo dư 0,2 – 0,5 mg/L | Mức an toàn, đạt tiêu chuẩn vệ sinh | Có thể sử dụng sau khi rửa lại đường ống và bể một lần. |
| Clo dư > 0,5 mg/L | Dư clo, gây mùi nồng và ăn mòn thiết bị | Xả bớt nước hoặc để bay hơi clo tự nhiên trong 12–24 giờ. |
| Có E.coli dương tính | Khử khuẩn chưa đạt yêu cầu | Thực hiện lại quy trình clo hóa đúng kỹ thuật và kiểm tra lại sau 24 giờ. |
Khi nào cần kiểm tra lại toàn bộ hệ thống nước?
- Sau mỗi đợt mưa ngập hoặc nước đổi màu, có mùi lạ.
- Khi bể chứa lâu không sử dụng (trên 3 tháng).
- Sau khi thay mới vật liệu lọc hoặc sửa chữa đường ống.
- Khi có dấu hiệu rỉ sét, rong rêu hoặc tảo trong bể.
FAQ – Câu hỏi thường gặp:
1. Có thể dùng mũi ngửi để nhận biết clo dư không?
Không nên. Mùi clo nồng chỉ xuất hiện khi nồng độ quá cao, gây nguy hiểm cho đường hô hấp.
2. Nếu nước trong nhưng vẫn còn mùi clo nhẹ thì sao?
Chỉ cần mở nắp bể 12–24 giờ để clo bay hơi tự nhiên.
3. Dụng cụ test clo có thể dùng lại nhiều lần không?
Có, nếu là máy đo điện tử. Với bộ test nhanh, nên thay thuốc thử sau mỗi lần đo.
4. Nước giếng khử trùng bằng clo có thể uống trực tiếp không?
Không khuyến khích. Clo diệt khuẩn tốt nhưng không loại bỏ kim loại nặng hoặc chất hữu cơ hòa tan.
Kiểm tra chất lượng nước sau khi khử trùng bằng clo là bước cuối cùng nhưng cực kỳ quan trọng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và độ bền của bể chứa.
Dù bạn sử dụng clo bột hay clo viên, việc kiểm tra clo dư, pH và vi sinh vật là điều bắt buộc trước khi tái sử dụng nước.
Thực hiện kiểm tra đúng kỹ thuật không chỉ giúp nước đạt chuẩn mà còn kéo dài tuổi thọ hệ thống bể và thiết bị.
Liên hệ ngay đội kỹ thuật xử lý nước chuyên nghiệp của chúng tôi để được tư vấn miễn phí:
Hotline: 0989 417 777
Zalo kỹ thuật: 0985 223 888
Chúng tôi hướng dẫn kiểm tra clo dư, vi sinh và pH cho hệ thống nước sinh hoạt và công nghiệp.
