Hiệu ứng nhà kính là một quá trình xảy ra khi các chất khí trong bầu khí quyển trái đất giữ nhiệt của mặt trời. Quá trình này làm cho trái đất ấm hơn nhiều so với khi không có bầu khí quyển. Hiệu ứng nhà kính là một trong những nguyên nhân khiến trái đất trở thành nơi ấm áp để sinh sống. Hiệu ứng nhà kính tăng cao khiến trái đất ấm lên kéo theo hàng loạt sự biến đổi bất thường của khí hậu, thiên tai nghiêm trọng hơn và khó dự báo hơn.

Hiệu ứng nhà kính là gì ?

Hiệu ứng nhà kính là quá trình trong đó bức xạ từ mặt trời bị khí nhà kính hấp thụ và không phản xạ trở lại không gian. Điều này cách nhiệt bề mặt trái đất và ngăn không cho nó bị đóng băng

Hiệu ứng nhà kính hoạt động như thế nào ?

Hiệu ứng nhà kính hoạt động giống như một nhà kính. Nhà kính giữ ấm bên trong ngay cả trong mùa đông. Nhà kính giữ ấm bên trong ngay cả trong mùa đông. Hiệu ứng nhà kính hoạt động tương tự như trên trái đất. Các loại khí trong khí quyển giữ nhiệt tương tự như mái kính của nhà kính. Những khí giữ nhiệt này được gọi là khí nhà kính.

Vào bạn ngày mặt trời chiếu xuyên qua bầu khí quyển. Bề mặt trái đất nóng lên dưới ánh sáng mặt trời. Vào ban đêm, bề mặt trái đất nguội đi giải phóng nhiệt trở lại không khí. Một phần nhiệt bị giữ lại bởi các khí nhà kính trong khí quyển giúp cho trái đất ấm áp.

Điều gì xảy ra nếu khí nhà kính hoàn toàn biến mất trong bầu khí quyển trái đất?

Khí nhà kính là loại khí hấp thụ bức xạ hồng ngoại và tạo ra hiệu ứng nhà kính. Sự hấp thụ bức xạ dẫn đến sự nóng lên của khí quyển. Do đó khí nhà kính rất cần thiết để duy trì nhiệt độ của trái đất để duy trì sự sống. Nếu không có khí nhà kính nhiệt độ trung bình của trái đất sẽ giảm mạnh khiến nó không thể ở được. Kết quả là sự sống trên trái đất sẽ không thể tồn tại được.

Chất nào gây ra hiệu ứng nhà kính

Sự đóng góp của khí nhà kính vào hiệu ứng nhà kính phụ thuộc vào nhiệt lượng mà nó hấp thụ, lượng xạ tái phát và lượng nhiệt có trong khí quyển.

Theo thứ tự giảm dần, các loại khí góp phần nhiều nhất vào hiệu ứng nhà kính trên trái đất là:

• Hơi nước H₂O
• Cacbon dioxit CO₂
• Nitơ oxit N₂O
• Mê tan CH₄
• Ozon O₃
• Chlorofluorocacbon CFC

Hiện tại về lượng nhiệt mà các loại khí này có thể hấp thụ và tái sinh bức xạ (được gọi là khả năng làm nóng toàn cầu hay GWP) CH₄ hiệu quả hơn 23 lần và N₂O hiệu quả hơn 296 lần so với CO₂ . Tuy nhiên lượng CO₂ trong khí quyển trái đất nhiều hơn CH₄ hoặc N₂O

Nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính

Các nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính là

Đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá: Nhiên liệu hóa thạch là một phần quan trọng trong cuộc sống của con người. Chúng được sử dụng rộng rãi trong giao thông vận tải và sản xuất điện. Việc đốt nhiên liệu hóa thạch sẽ giải phóng cacbon dioxide. Với sự gia tăng dân số, việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch đã tăng lên. Điều này đã dẫn đến sự gia tăng phát thải khí nhà kính vào khí quyển.

Phá rừng: Thực vật và cây cối hấp thụ cacbon dioxide và thải ra oxy. Do việc chặt cây, lượng khí nhà kính tăng lên đáng kể làm tăng nhiệt độ trái đất

Nông nghiệp: Oxit nito được sử dụng trong phân bón là một trong những tác nhân gây ra hiệu ứng nhà kính

Chất thải công nghiệp và bãi chôn lấp: Các ngành công nghiệp và và nhà máy sản sinh ra các loại khí độc hại thải vào khí quyển. Các bãi chôn lấp cũng giải phóng khí cacbon dioxide và metan làm tăng khí nhà kính

Ảnh hưởng của hiệu ứng nhà kính

Những tác động chính của việc tăng lượng khí nhà kính là

Sự nóng lên toàn cầu: Đó là hiện tượng nhiệt độ trung bình của bầu khí quyển trái đất tăng dần. Nguyên nhân chính của vấn đề này là do lượng khí nhà kính như cacbon dioxide và metan được thải ra do đốt nhiên liện hóa thạch, khí thải từ các phương tiện giao thông, công nghiệp và các hoạt động khác của con người ngày càng tăng

Thủng tầng ozon: Tầng Ozone bảo vệ trái đất khỏi các tia cực tím có hại từ mặt trời. Nó được tìm thấy ở các khu vực phía trên của tầng bình lưu. Tầng ozone bị thủng dẫn đến sự xâm nhập của các tia UV có hại vào bề mặt trái đất có thể dẫn đến ung thư da và cũng có thể làm thay đổi khí hậu một cách mạnh mẽ. Nguyên nhân gây thủng tầng ozone là do sự tích tụ của các khí nhà kính tự nhiên như chlorofluorocacbon, cacbon dioxide, metan, …

Ô nhiễm khói bụi và không khí: Sương mù được hình thành do sự kết hợp giữa khói và sương mù. Nó có thể được gây ra bởi cả phương tiện tự nhiên và hoạt động nhân tạo. Sương mù thường được hình thành do sự tích tụ nhiều khí nhà kính hơn bao gồm nito và oxit lưu huỳnh. Những nguyên nhân chính góp phần hình thành sương mù là khí thải ô tô và công nghiệp, cháy rừng, đốt rơm rạ và phản ứng của các hóa chất này với nhau

Axit hóa các vùng nước: Sự gia tăng tổng lượng khí nhà kính trong không khí đã biến hầu hết các vùng nước trên thế giới có tính axit. Các khí nhà kính trộn lẫn với nước mưa và rơi xuống dưới dạng mưa axit. Điều này dẫn đến sự axit hóa các vùng nước. Ngoài ra nước mưa còn mang theo chất gây ô nhiễm và rơi xuống sông, suối, hồ gây ra hiện tượng axit hóa.

Hiệu ứng nhà kính lan rộng: Hiện tượng này xảy ra khi hành tinh hấp thụ nhiều bức xạ hơn mức nó có thể bức xạ trở lại. Do đó nhiệt lượng bị mất khỏi bề mặt trái đất ít hơn và nhiệt độ của trái đất không ngừng tăng lên. Các nhà khoa học tin rằng hiện tượng này đã diễn ra trên bề mặt sao Kim hàng tỷ năm trước theo cách sau: Hiệu ứng nhà kính tăng đột ngột xuất hiện khi nhiệt độ của một hành tinh tăng lên đến mức nhiệt độ sôi của nước. Kết quả là tất cả nước từ các đại dương chuyển thành hơi nước, giữ lại nhiều nhiệt hơn từ mặt trời và làm tăng thêm nhiệt độ của hành tinh. Điều này cuối cùng làm tăng tốc hiệu ứng nhà kính.  Có một kịch bản khác dẫn đến hiệu ứng nhà kính lan rộng. Giả sử nhiệt độ tăng do các nguyên nhân trên đạt đến mức cao đến mức các phản ứng hóa học bắt đầu xảy ra. Những phản ứng hóa học này đẩy cacbon dioxide từ đá vào khí quyển. Điều này sẽ làm nóng bề mặt hành tinh đồng thời đẩy nhanh quá trình chuyển cacbon dioxide từ đá vào khí quyển làm tăng hiệu ứng nhà kính.

Nói một cách đơn giản việc tăng hiệu ứng nhà kính sẽ dẫn đến hiệu ứng nhà kính lan rộng làm tăng nhiệt độ trái đất đến mức không có sự sống nào tồn tại trong tương lai gần